โบราณสถานเขื่อนดินธารทองแดง เขื่อนโบราณสมัยอยุธยา ที่ยังปรากฏให้เห็นในปัจจุบัน ซึ่งมีความอันซีนที่หลายๆท่านอาจไม่เคยรู้ เพราะแอบซ่อนสายตาตั้งอยู่หลังวัดปราสาททรงธรรม อ.พระพุทธบาท จ.สระบุรี อาจจะถือได้ว่าเป็นนวัตกรรมในสมัยโบราณ และเป็นเขื่อนแห่งแรกของสยามประเทศ
ภายในวัดปราสาททรงธรรม สระบุรี
การเดินทางถือว่าสะดวกมาก โดยให้ตั้ง GPS ไปที่วัดปราสาททรงธรรม สระบุรี ซึ่งเราจะเห็นป้ายบอกเส้นทางไปเขื่อนดินธารทองแดงอย่างชัดเจน เมื่อเดินทางมาถึงเขตพื้นที่วัดแล้ว ให้หาที่จอดรถแล้วเดินไปด้านหลังวัด หรือจะสอบถามคนภายในวัดก็ได้ครับ
หอระฆัง วัดปราสาททรงธรรม
วัดปราสาททรงธรรม เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 7 ตำบลธารเกษม อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี ตามประวัติวัดบันทึกว่า ตั้งวัดเมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 รับวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2530 จึงเป็นวัดใหม่ที่ไม่ได้เก่าแก่มากนัก และเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมของเหล่าสาธุชน โดยมีการจัดสรรสถานที่ปฏิบัติอยู่บนภูเขา มีบรรยากาศสัปปายะอย่างยิ่ง
ธารทองแดง หลังวัดปราสาททรงธรรม
ธารทองแดง หลังวัดปราสาททรงธรรม
เมื่อเดินมาหลังวัด เราจะเห็นลำธารทองแดง ซึ่งเป็นลำธารที่มีบันทึกมาตั้งแต่สมัยอยุธยาและปรากฏเห็นซากเขื่อนกั้นน้ำที่แอบซ่อนอยู่
ซากเขื่อนธารทองแดง
ซากเขื่อนธารทองแดง
ประวัติเขื่อนดินธารทองแดง
ประวัติของเขื่อนแห่งนี้ ข้อมูลจากกระทรวงวัฒนธรรมกล่าวว่า สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง แห่งกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ.2173 – 2199) เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จสักการะพระพุทธบาท สระบุรี โดยโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระตำหนักธารเกษม ซึ่งตั้งอยู่ริมธารทองแดง และไขน้ำจากธารทองแดงมาใช้ในพระตำหนัก รวมถึงในพระตำหนักท้ายพิกุลด้วย
พระตำหนักธารเกษม
ผมจึงได้ค้นหาเอกสารบันทึกในพงศาวดาร เพื่อเปรียบเทียบข้อมูลนี้ คือพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่มที่ 2 สมัยพระเจ้าปราสาททอง
เนื้อความในพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่มที่ 2
เนื้อความในพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่มที่ 2
เมื่อผมอ่านเนื้อหาในพระราชพงศาวดารที่บันทึกถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองเมื่อครั้งเสด็จสักการะพระพุทธบาท สระบุรี ไม่ได้กล่าวถึงการสร้างเขื่อนแบบชัดเจนนัก แต่กล่าวถึงการไขน้ำรวมถึงมีการสร้างท่อน้ำจากธารทองแดงมาใช้ในพระตำหนัก จึงน่าจะเป็นองค์ประกอบของการสร้างเขื่อนธารทองแดงแห่งนี้ และได้สันนิษฐานว่าเขื่อนแห่งนี้สร้างในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองนั่นเอง
ภาพเก่าเขื่อนธารทองแดง เมื่อครั้งสำรวจเมื่อปี พ.ศ.2510
เขื่อนไขน้ำธารทองแดง จึงอาจจะถือได้ว่ามีความเก่าแก่กว่า 300 ปี และอาจจะเป็นซากเขื่อนโบราณที่ปรากฏนวัตกรรมที่ชัดเจนที่สุดในประเทศไทยที่มีการบันทึกไว้ ถือว่าเป็นโบราณสถานสำคัญแห่งหนึ่งที่ถือว่ามีความอันซีน และน้อยคนที่จะรู้จัก ถ้าได้รับการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวและประชาสัมพันธ์ คงจะสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเที่ยวชมได้มากเลยทีเดียว
ผู้เขียนถ่ายกับเขื่อนธารทองแดง
หลังจากที่เก็บภาพเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ผมได้เดินทางขึ้นไปบนเขา เพราะวัดปราสาททรงธรรมมีพื้นที่กว้าง รวมถึงบนเขาเป็นสถานที่จัดไว้ปฏิบัติธรรม
วัดปราสาททรงธรรมบนยอดเขา
อุโบสถ วัดปราสาททรงธรรม บนยอดเขา
วัดปราสาททรงธรรม อาจจะเป็นวัดที่หลายคนไม่รู้จัก แต่แอบซ่อนโบราณสถานสำคัญในประวัติศาสตร์คือเขื่อนดินธารทองแดง ที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์บอกกล่าวให้เป็นที่รู้จักในวงกว้างต่อไป สุดท้ายนี้ขอขอบพระคุณการติดตาม แล้วพบกันใหม่ในโอกาสต่อไป สวัสดีครับ แอดมินตั้ม – Faiththaistory.com
ช่องทางการติดตาม
Facebook เพจภารกิจเที่ยววัด – Faiththaistory.com
Facebook กลุ่มเที่ยววัดและโบราณสถาน
