วัดตำหนักใต้ จุดที่พระเจ้าตากสินมหาราชรับพระแก้วมรกตเข้าสู่พระนคร สมัยกรุงธนบุรี… สวัสดีครับ ท่านผู้รักการเดินทางท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ผมจะพาทุกท่านตามรอยสถานที่ทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สำคัญครั้งหนึ่งในสมัยกรุงธนบุรี และต่อเนื่องมาถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ นั่นก็คือพิธีอัญเชิญพระแก้วมรกตเข้าสู่พระนคร ไปประดิษฐาน ณ วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญยิ่งครั้งหนึ่งเลยทีเดียว
หลักฐานการอัญเชิญพระแก้วมรกตปรากฏในบันทึกเอกสาร เช่น จดหมายเหตุความทรงจําของกรมหลวงนรินทรเทวี, พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี และ หมายรับสั่ง เรื่อง โปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอินทรพิทักษ์ เสด็จขึ้นไปรับพระแก้วมรกต เป็นต้น
ตามเอกสารที่กล่าวข้างต้น มาตรงกับจุดของวัดตำหนักใต้ จ.นนทบุรี ซึ่งมีที่ตั้งติดติมแม่น้ำเจ้าพระยา และทีมเดินทางจึงได้เดินทางมาบันทึกเรื่องราวนี้ไว้
อุโบสถ วัดตำหนักใต้
วัดตำหนักใต้ ตั้งอยู่บนถนนสนามบินน้ำ ตำบลท่าทราย อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี ไม่พบหลักฐานว่าใครเป็นผู้สร้างและสร้างมาตั้งแต่สมัยใด ทราบแต่เพียงว่า แต่เดิมวัดนี้เรียกว่า “วัดตำหนัก” จนกระทั่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส เสด็จตรวจราชการคณะสงฆ์เมื่อปี พ.ศ.2464 ทรงเห็นว่าวัดต่างๆมีชื่อซ้ำกันหลายวัดจึงเติมชื่อว่าเหนือและใต้ต่อท้าย จากชื่อวัดตามทิศที่ตั้ง
สิ่งสำคัญภายในวัดได้แก่ พระอุโบสถหลังใหม่ที่สร้างขึ้นโดยนำเอาหน้าบันและประตูหน้าต่างรวมถึงเพดานพระอุโบสถหลังเก่ามาใช้
ตามประวัติได้กล่าวว่า ก่อนที่จะสร้างวัดในพื้นที่นี้เคยสร้างเป็นพลับพลาที่ประทับชั่วคราวของพระเจ้ากรุงธนบุรี และจากหลักฐานที่คงเหลือยังสันนิษฐานว่า วิหารและหอระฆัง สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2367 ในสมัยรัชกาที่ 3 ฝาผนังมีภาพจิตรกรรมเกี่ยวกับพุทธประวัติ บานประตูและหน้าต่างลงรักปิดทองเขียนด้วยลายไทยอย่างงดงาม
วิหาร วัดตำหนักใต้
บันทึกเอกสารประวัติศาสตร์
หลังจากมีชัยเหนือนครเวียงจันทน์ จึงมีการอัญเชิญพระแก้วมรกตเข้ามา ปรากฏบันทึกเอกสารว่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้เสด็จมารอรับพระแก้วมรกตที่อัญเชิญมาจากเวียงจันทน์ ที่บริเวณวัดตำหนักใต้ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อประดิษฐาน ณ วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร
โคลงภาพพระราชพงศาวดาร กระบวนเรือ รับพระแก้วมรกต
หมายรับสั่ง เรื่อง โปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอินทรพิทักษ์ เสด็จขึ้นไปรับพระแก้วมรกต
บันทึกไว้ว่า
“…ครั้น ณ วันอังคาร ขึ้น ๒ ค่ำ เดือน ๔ เพลาเช้า ล้นเกล้า เสด็จฯ ขึ้นไปรับพระแก้วมรกต ณ พระตำหนักบางธรณี ครั้นเพลาบ่าย ๓ โมง ทรงฯให้แห่ลงมาพระนครธนบุรี…”
เอกสารนี้ ได้เขียนเชิงอรรถ อธิบายสถานที่ไว้ว่า “ตำหนักบางธรณี เข้าใจว่าจะเป็นวัดตำหนักใต้ บางกระสอ อยู่สนามบินน้ำ”
พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี
บันทึกว่า
“…สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงมีพระราชดำรัสให้ นิมนต์สมเด็จพระสังฆราช พระราชาคณะทั้งปวงให้ขึ้นไปรับพระพุทธปฏิมากรแก้วมรกตถึงเมืองสระบุรี แล้วให้แต่งเรือกิ่งเรือชัยขึ้นไปรับ พระพุทธรูปด้วย ครั้นพระมาถึงตำบลบางธรณี จึงเสด็จพระราชดำเนิร ขึ้นไปทางชลมารค หร้อมด้วยขบวนนาวาพยุหะแห่ลงมาคราบเท่าถึงพระนคร แล้วให้ปลูกโรงรับเสด็จพระพุทธปฏิมากรแก้ว พระบาง อัญเชิญขึ้นไปประดิษฐานไว้ ณ โรงพิมพระอุโบสถวัดแจ้งภายใน พระราชวังตั้งเครื่องสักการะบูชาอันมโหฬาราธิการ แล้วมีงานมหรสพถวายพระพุทธสมโภชครบสามวัน แล้วพระราชบำเหน็จ รางวัลแก่สมเด็จพระยามหากษัตริย์ศึก แล้วท้าวพระยานายทัพ นายกองทั้งปวง โดยสมควรแก่ความชอบในราชการสงครามนั้น…”
เอกสารพระราชพงศาวดาร ได้กล่าวถึงตำบลบางธรณีที่พระเจ้าตากสินมหาราชเสด็จมารับพระแก้วมรกตด้วยพระองค์เอง
จดหมายเหตุความทรงจำของกรมหลวงนรินทรเทวี
บันทึกว่า
“…ณ เดือนอ้าย มีศุภอักษรขึ้นไปถึงเจ้าฟ้ากษัตริย์ศึก ว่าสำเร็จการศึกแล้วให้กลับลงมา บุตรนั้นเสียแล้วยังแต่หลานเป็นผู้ชาย แล้วรับสั่งให้หาเจ้านครด้วย เจ้าฟ้ากษัตริย์ศึกทราบแล้ว เร่งรีบการที่จะส่งพระพุทธปฏิมากรแก้วมรกตลงมาประทับแรมมาถึงกรุงเก่า ณ วัน เดือน ๔ รับสั่งให้ตั้งพลับพลาที่ประทับ ณ บางธรณีสวนมะปราง…”
พระแก้วมรกต
วัดตำหนักใต้ นนทบุรี จึงเป็นอีกสถานที่สำคัญในเหตุการณ์สมัยกรุงธนบุรีที่ได้อัญเชิญพระพุทธปฏิมาแก้วมรกตมาประดิษฐานไว้เป็นขวัญพระนคร สมัยกรุงธนบุรี ณ วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร และเป็นพระพุทธรูปองค์สำคัญต่อเนื่องมาถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งก็เป็นพระพุทธรูปประจำกรุงรัตนโกสินทร์เช่นกัน โดยประดิษฐาน ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในปัจจุบัน
ริมแม่น้ำเจ้าพระยา วัดตำหนักใต้
เมื่อทราบถึงเรื่องราวความสำคัญนี้ ถ้ามีโอกาสมาถึงสนามบินน้ำ อย่าลืมแวะเที่ยวชมและซึมซับบรรยากาศกันด้วยนะครับ และอย่าพลาดชมความงดงามที่วัดชมภูเวก ที่กล่าวกันว่ามีจิตรกรรมพระแม่ธรณีงดงามที่สุดในประเทศไทยด้วยนะครับ ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กัน
ขอบขอบคุณการติดตาม แล้วพบกันใหม่ในบทความต่อไป สวัสดีครับ…แอดมินตั้ม
ช่องทางการติดตาม
ติดตามเรื่องราวผ่าน Facebook เพจภารกิจเที่ยววัด ได้ที่ www.facebook.com/faith108
หรือติดตามช่อง YouTube Channel FaithThaiStory ได้ที่ www.youtube.com/FaithThaiStory
แบ่งปันเรื่องราวการท่องเที่ยววัดที่กลุ่ม รวมพลคนชอบเที่ยววัด
