วันอาสาฬหบูชา เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาอีกวันหนึ่งของประเทศไทย และให้นับเป็นวันหยุดราชการของประเทศไทยด้วย คำว่า “อาสาฬหบูชา” นั้นย่อมาจากคำว่า “อาสาฬหปูรณมีบูชา” แปลว่า การบูชาในวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ หรือ การบูชาในวันเพ็ญเดือน 8 ถ้าในปีใดมีเดือน 8 สองหน ก็ให้เลื่อนไปทำในวันเพ็ญเดือน 8 หลังแทน
ความสำคัญของวันอาสาฬหบูชา หลักๆมีดังนี้
1. เป็นวันที่พระพุทธองค์ได้ทรงแสดงพระธรรมเทศนาเป็นครั้งแรก แก่ปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 รูป ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี พระธรรมที่ทรงแสดงเรียกว่า “ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร” แปลว่า พระสูตรแห่งการหมุนวงล้อธรรม หรือความจริงที่ไม่มีผู้ใดปฏิเสธได้ นั่นก็คือ อริยสัจสี่ประการ ได้แก่
ทุกข์ คือ “ความจริงอันประเสริฐคือความทุกข์” สมุทัย คือ “ความจริงอันประเสริฐคือเหตุให้เกิดทุกข์” นิโรธ คือ “ความจริงอันประเสริฐคือความดับไม่เหลือแห่งทุกข์” มรรค คือ ความจริงอันประเสริฐคือทางที่ทำให้ผู้ปฏิบัติตามลุถึงความดับไม่เหลือแห่งทุกข์
2. เป็นวันที่เกิดพระสงฆ์รูปแรกในพระพุทธศาสนา คือ พระอัญญาโกญฑัญญะ ภายหลังจากที่ได้ฟังธรรมและบรรลุธรรมเป็นพระโสดาบันแล้ว ก็ได้ทูลขออุปสมบท พระพุทธองค์ทรงประทานการอุปสมบทให้ด้วยวิธีที่เรียกว่า “เอหิภิกขุอุปสัมปทา”เป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา
3. เป็นวันที่สมบูรณ์แห่งพระรัตนตรัย ได้แก่ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์
ประวัติความเป็นมาของวันอาสาฬหบูชา
ในสมัยพุทธกาลพระพุทธองค์ได้ทรงตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในวันเพ็ญเดือน 6 หรือวันวิสาขบูชา และได้ทรงพิจารณาธรรมอยู่นานถึง 7 สัปดาห์ และพระองค์ทรงได้คิดว่าพระธรรมที่พระองค์ทรงบรรลุนั้นเป็นสิ่งที่ลึกซึ้งยากนักที่ใครจะเข้าถึง ท้าวสหัมบดีพรหมได้ทราบว่าพระองค์ทรงวิตกในเรื่องการเข้าใจพระธรรมของเหล่ามนุษย์ทั้งหลาย จึงได้เข้ากราบทูลอาราธนาให้โปรดแสดงธรรมแก่เหล่ามนุษย์เพราะคนที่กิเลสน้อยนั้นยังมีอยู่มาก และพระองค์ได้พิจารณาแล้วเห็นว่าในโลกมีทั้งผู้สอนง่าย และสอนยาก กิเลสหนากิเลสน้อยมีปะปนกันไป จึงได้ติดสินพระทัยที่จะแสดงพระธรรมโปรดเหล่ามนุษย์ทั้งหลาย จึงได้ตั้งใจที่จะแสดงธรรมโปรด อาฬารดาบสและอุทกดาบส แต่ดาบสทั้งสองนั้นได้สิ้นชีพไปเสียแล้ว
พระองค์จึงตัดสินพระทัย ไปโปรดและแสดงธรรมแก่ปัญจวัคคีย์ ทั้ง 5 ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน
ฝ่ายปัจจัคคีย์ ทั้ง 5 ได้เข้าต้อนรับพระพุทธองค์ ทั้งๆที่ก่อนหน้านั้นได้ตกลงกันไว้ว่าจะไม่ยอมต้อนรับ เพราะเข้าใจผิดคิดว่าพระองค์ทรงไม่มีทางบรรลุธรรมได้ และพระองค์ได้แสดงธรรมโปรดในเรื่อง 2 สิ่งที่บรรพชิตไม่ควรปฏิบัติคือ ความมักมากในกามกิเลสตัณหาเป็นสิ่งไร้ประโยชน์ และการทรมานตนนั้นไม่ใช่กิจของพระอริยะผู้พ้นทุกข์ และได้ทรงยกย่องเรื่องการเดินทางสายกลาง ในเรื่องอริยสัจสี่ประการ จนพระอัญญาโกญฑัญญะได้บรรลุธรรมเป็นพระโสดาบัน และได้อุปสมบทเป็นพระสงฆ์รูปแรกในพระพุทธศาสนา
สารนาถในสมัยพุทธกาล เรียกกันว่า ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แปลว่า ป่าอันยกให้แก่หมู่กวาง และเป็นที่ชุมนุมฤๅษี
เป็นสถานที่แสดงปฐมเทศนาของพระพุทธองค์ ซึ่งพระพุทธองค์ได้แสดงธัมจักรกัปปวัตตนสูตร อันเป็นสูตรแรกที่พระองค์ แสดงเพื่อโปรดปัญจวัคคีย์ คือโกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ และอัสสชิ เมื่อแสดงธรรมจบลง พระอัญญาโกณฑัญญะได้ดวงตาเห็นธรรม และขออุปสมบทเป็นภิกษุรูปแรก ซึ่งตรงกับวันเพ็ญ เดือน 8 วันอาสาฬหบูชา ต่อมาพระพุทธเจ้าทรงบวชให้ทั้ง 5 รูป จึงเป็นสาวกรุ่นแรกในพุทธศาสนา เจดีย์ที่เห็นอยู่นี้ เรียกว่า ธัมเมกขะสถูป สร้างโดยพระเจ้าอโศกมหาราช ปัจจุบันห่างจากเมืองพาราณสี 15 กิโลเมตร
จากความสำคัญดังกล่าวข้างต้น จึงกำหนดให้เป็นวันที่ระลึกถึงความสำคัญทางพระพุทธศาสนา ตามประกาศสำนักสังฆนายก เรื่อง กำหนดพิธีอาสาฬหบูชา ลงวันที่ 14 กรกฎาคม 2501
ในประเทศไทยได้ให้ความสำคัญกับวันอาสาฬหบูชาและกำหนดให้เป็นวันหยุดทางราชการ ประชาชนจึงนิยมที่จะร่วมกันทำบุญเพื่อระลึกถึงคุณพระพุทธองค์ที่ได้แสดงธรรมโปรดเหล่ามนุษย์ การทำบุญส่วนมากจะทำบุญตักบาตรในตอนเช้าหรือร่วมกันถวายสังฆทานและภัตตาหารที่วัดในชุมชนของตนเอง เป็นการนัดรวมของญาติพี่น้องและครอบครัวในการทำสิ่งดีๆ ในตอนค่ำก็จะมีพิธีเวียนเทียนตามวัดต่างๆทั่วประเทศ
สำหรับท่านใดที่ตั้งใจจะทำบุญสังฆทาน หรือทานที่ถวายแด่สงฆ์ ควรเลือกสิ่งของที่มีประโยชน์และมีคุณภาพแด่สงฆ์ สามารถอ่านคำแนะนำการซื้อถังสังฆทานได้ตาม Link นี้ครับ ===> แนะนำการซื้อชุดถังสังฆทาน